Ε.Κ.Κ.Ε.

Η ΚΡΙΣΗ ΝΟΜΟΤΕΛΕΙΑ ΤΟΥ ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΜΟΥ

Μέσα από το πρίσμα της παγκόσμιας κοινωνικής και οικονομικής κατάστασης σήμερα, μπορεί να φαίνεται απίστευτο – κι όμως: μόλις δυο δεκαετίες πριν, οι κάθε είδους ιδεολογικοί και πολιτικοί εκπρόσωποι του ιμπεριαλισμού διακήρυτταν σ’ όλους τους τόνους ότι "ο οργανωμένος καπιταλισμός", όπως διαμορφώθηκε μετά το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, σε αντίθεση με τη μακρόχρονη στασιμότητα και την κρίση της δεκαετίας του ‘30, είχε βρει πια τον τρόπο να μετατραπεί σ’ έναν "καπιταλισμό χωρίς κρίσεις". Το "Κράτος Πρόνοιας", η "κοινωνία της ευημερίας", η "πλήρης απασχόληση" εκθειάζονταν ως μόνιμα και σταθερά επιτεύγματά του.

Ωστόσο, όπως η "χρυσή δεκαετία" του 1920 διακόπηκε βίαια από τη "μαύρη Παρασκευή" του 1929, έτσι και οι κομπασμοί των αστών και σοσιαλδημοκρατών οικονομολόγων έμειναν ξαφνικά μετέωροι, για να ξεχαστούν εντελώς στις μέρες μας, ύστερα από την ιστορική απόφαση του Νίξον στις 15 Αυγούστου 1971 που καταργούσε την ανταλλαξιμότητα του δολαρίου με το χρυσάφι. Οδηγούσε έτσι στην κατάρρευση του παγκόσμιου νομισματικού συστήματος που είχε ως τότε λειτουργήσει κάτω από την αμερικάνικη ηγεμονία. Άνοιγε το δρόμο για μια μακρόχρονη περίοδο αστάθειας, χαμηλών ρυθμών ανάπτυξης, χρηματιστηριακών κραχ σαν αυτά του ‘87 και του ‘89, νομισματικών κρίσεων σαν αυτές του ‘92 και ‘94, αλλά και πτώσης του ρυθμού αύξησης του ΑΕΠ κάτω από το μηδέν, όπως γίνονταν το ‘74-’75, το ‘82-’83 και τελευταία, ακόμα και μετά την κατάρρευση του "υπαρκτού σοσιαλισμού", το ‘91 στις ΗΠΑ και το ‘93 στην Ευρώπη. Τις συνέπειες ενός τέτοιου κραχ ζούμε και σήμερα με αφετηρία τη νομισματική κρίση στη νοτιοανατολική Ασία και την κατακόρυφη πτώση των αξιών στο χρηματιστήριο του Χονγκ Κονγκ.

Δεν υπάρχει αστική θεωρία για την οικονομική κρίση στον καπιταλισμό. Υπάρχουν όμως κάποιες αστικές "εξηγήσεις" του φαινομένου, που διαπνέονται από την ολοφάνερη προσπάθεια να αποφευχθεί η αναζήτηση της βαθύτερης αιτίας του μέσα στην ίδια τη φύση του συστήματος. Έτσι η κρίση:

· Χαρακτηρίζεται παροδική ασθένεια, ένα είδος γρίπης, που θα περάσει από μόνη της. Χωρίς να εξηγείται βέβαια πώς και γιατί αυτή συνεχίζεται εδώ και πάνω από δύο δεκαετίες.

«Xτες έγιναν συζητήσεις στο Γενικό Συμβούλιο της Διεθνούς για το σημερινό πόλεμο... Οι συζητήσεις κατέληξαν, όπως και έπρεπε να περιμένουμε, στο ζήτημα των "εθνοτήτων" και στη στάση μας απέναντί του... Οι αντιπρόσωποι της "νεαρής Γαλλίας" (όχι εργατικοί) διατύπωσαν την άποψη ότι όλες οι εθνότητες και το ίδιο το έθνος είναι απαρχαιωμένες προλήψεις. Προυντονικός στιρνερισμός... Όλος ο κόσμος θα πρέπει να περιμένει ώσπου να ωριμάσουν οι Γάλλοι και να κάνουν την κοινωνική επανάσταση... Οι Άγγλοι γέλασαν πολύ, όταν άρχισα το λόγο μου λέγοντας ότι ο φίλος μας Λαφάργκ και οι άλλοι που κατάργησαν τις εθνότητες, απευθύνονται σε μας στα γαλλικά, δηλαδή σε μια γλώσσα που δεν την καταλαβαίνουν τα 9/10 της συνέλευσης. Παρακάτω έκανα υπαινιγμό ότι ο Λαφάργκ, χωρίς να το καταλαβαίνει ο ίδιος, με την άρνηση των εθνοτήτων εννοεί, όπως φαίνεται, την καταβρόχθισή τους από το πρότυπο γαλλικό έθνος».
Γράμμα του Μαρξ στον Ένγκελς,
20 του Ιούνη του 1866
Άπαντα (ΜΕW), τομ. 31, σελ. 228-229

«Εντελώς ανεξάρτητα από κάθε "διεθνιστική" και "ανθρωπιστική" φρασεολογία για "δικαιοσύνη στην Ιρλανδία" -γιατί αυτό είναι αυτονόητο στο Συμβούλιο της Διεθνούς- το άμεσο απόλυτο συμφέρον της εργατικής τάξης της Αγγλίας απαιτεί να κόψει τους σημερινούς δεσμούς της με την Ιρλανδία! Και αυτή είναι η πιο βαθιά πεποίθησή μου και στηρίζεται σε λόγους που εν μέρει δεν μπορώ να ανακοινώσω ούτε στους ίδιους τους Αγγλους εργάτες. Πολύ καιρό νόμιζα ότι το ιρλανδικό καθεστώς μπορεί να ανατραπεί με την άνοδο της αγγλικής εργατικής τάξης. Πάντα υποστήριζα αυτή την άποψη στο "Βήμα της Νέας Υόρκης". Η πιο βαθιά μελέτη του ζητήματος με έπεισε για το αντίθετο. Η αγγλική εργατική τάξη δεν θα καταφέρει να κάνει τίποτα αν προηγούμενα δεν απαλλαγεί από την Ιρλανδία... Η αγγλική αντίδραση στην Αγγλία έχει τις ρίζες της στην υποδούλωση της Ιρλανδίας».
Γράμμα του Μαρξ στον Ένγκελς,
10 του Δεκέμβρη του 1869
Άπαντα (ΜΕW), τομ. 32, σελ. 414-415

Απευθύνεται προς :

• τις oργανώσεις, εφημερίδες, περιοδικά της κομμουνιστικής επαναστατικής αριστεράς:
  ΑΚΟΣ - Αριστερή Ανασύνταξη – Αριστερές Συσπειρώσεις – Αριστερή Αντικαπιταλιστική Συσπείρωση – Αριστερή Πολιτική – Α/συνέχεια – ΕΑΜ – Ε.Κ.Κ.Ε. – ΚΚΕ (μ-λ) – Μέτωπο Ριζοσπαστικής Αριστεράς -  Μ-Λ ΚΚΕ – ΝΑΡ - Εφημερίδα «Ανασύνταξη» – Εφημερίδα «Μετασοβιετική Εποχή» – Περιοδικό «Δρόμοι»

• όλους τους αγωνιστές του επαναστατικού κομμουνιστικού και μ-λ κινήματος

Αγαπητοί σύντροφοι,

Απέναντι στη σκληρή επίθεση που δέχονται οι εργαζόμενοι και η μεγάλη πλειοψηφία του λαού μας απ’ τη μεριά του ιμπεριαλισμού και της ντόπιας πλουτοκρατικής ολιγαρχίας, είναι κοινή συνείδηση, πιστεύουμε, σε όλους τους μαρξιστές–λενινιστές και τους επαναστάτες κομμουνιστές ότι η σημερινή πολυδιάσπαση και ο κατακερματισμός του κινήματός μας αποτελεί σημαντικό ανασταλτικό παράγοντα για την ανάπτυξη και την προοπτική του αγώνα των εργαζομένων και της νεολαίας. Εμποδίζει χιλιάδες ταξικά συνειδητούς εργαζόμενους μέσα και έξω από τις γραμμές των ρεφορμιστικών και ρεβιζιονιστικών κομμάτων στο να αναζητήσουν αγωνιστική διέξοδο και προοπτική.

Εισαγωγή

Οι νίκες της αντεπανάστασης, με την ανατροπή των εκφυλισμένων καθεστώτων του "υπαρκτού σοσιαλισμού" και την ολοκληρωτική παλινόρθωση του καπιταλισμού στην πρώην ΕΣΣΔ και την Ανατολική Ευρώπη, εγκαινίασαν μια εποχή ολόπλευρης επίθεσης, ιδεολογικής, πολιτικής, οικονομικής και κοινωνικής, από τη μεριά του κεφαλαίου και των μεγάλων ιμπεριαλιστικών δυνάμεων ενάντια στην εργατική τάξη και τους λαούς. Μπροστά στη λαίλαπα αυτών των εξελίξεων αλλά και στην ιμπεριαλιστική προπαγανδιστική εκστρατεία για το "τέλος της ιστορίας", για το "ανέφικτο του σοσιαλισμού", για το "θρίαμβο της οικονομίας της αγοράς" που θα έφερνε δήθεν μαζί του την "ειρήνη", τα "ανθρώπινα δικαιώματα" και την "ευημερία" για τους λαούς, επικράτησαν για αρκετό καιρό φαινόμενα σύγχυσης. Οι προοδευτικές, αριστερές και κομμουνιστικές ιδέες βρέθηκαν μπροστά σε μια καταλυτική επίθεση.

Κόμματα, οργανώσεις και αγωνιστές που είχαν από χρόνια καταγγείλει το διαβρωτικό αντεπαναστατικό ρόλο του ρεβιζιονισμού, ακόμα κι όταν κατόρθωναν να διαφυλάξουν το γενικό επαναστατικό τους προσανατολισμό, αναγκάζονταν να κάνουν διαφόρων ειδών υποχωρήσεις.

Σήμερα ωστόσο που ο κουρνιαχτός έχει αρχίσει να κατακαθίζει, αποκαλύπτονται και πάλι μπροστά στα μάτια των μαζών, στον κόσμο και στη χώρα μας, η πραγματική αντιδραστική φύση του ιμπεριαλισμού και η καπιταλιστική βαρβαρότητα. Πλατιές μάζες του εργαζόμενου λαού αναζητούν αγωνιστικές διεξόδους. Όλο και περισσότεροι εργαζόμενοι κατανοούν ότι τα αυθόρμητα και ασυντόνιστα κοινωνικά ξεσπάσματα δεν μπορούν να ανατρέψουν από μόνα τους τα σχέδια των δυνάμεων του ιμπεριαλισμού και του κεφαλαίου. Η συνόψιση των εμπειριών και η ανάγκη για το ξαναζωντάνεμα της προοπτικής του σοσιαλισμού και του κομμουνισμού ξαναπροβάλλουν με νέα έμφαση στις νέες συνθήκες. Το ζήτημα της ανασυγκρότησης του επαναστατικού κινήματος της εργατικής τάξης ξαναμπαίνει στην ημερήσια διάταξη και απασχολεί πολλούς νεότερους αλλά και παλιότερους αγωνιστές.